Ontvoerde Isra na 18 jaar gevonden: "Wil niets meer met Nederland te maken hebben"

Isra woont bij haar biologische vader Hasèn Aksema, de man die augustus 2004 zijn ex-vrouw - kapster Marisse van der Burg uit Goor - op gruwelijke wijze om het leven bracht en vervolgens Isra naar zijn vaderland Libië ontvoerde.

Isra is recent teruggevonden dankzij de inspanningen van gepensioneerd rechercheur Hans Kamperman en zijn vroegere collega Elly Sjouw, die nog altijd bij de politie werkt. Beiden deden dit overigens op persoonlijke titel, buiten hun werk bij de politie om.

Kamperman en Sjouw hadden er hun missie van gemaakt om Isra terug te vinden. Hun voornaamste drijfveer: opa Ger en oma Clary uit het Drentse Peize. “Vooral voor hen zijn we altijd doorgegaan met onze zoektocht”, zegt Elly.

Kamperman: "Het grote verschil tussen ons en justitie is dat justitie Aksema zoekt om hem zijn straf uit te laten zitten. Wij streefden naar een eerste contact tussen Isra en haar opa en oma, de ouders van Isra's moeder Marisse."

Vader Hasèn werd in 2006 bij verstek tot levenslang veroordeeld voor de moord op Marisse. Hij had 27 meter duct tape om haar hoofd gewikkeld en liet slechts een klein stukje van haar neus vrij, waardoor Marisse geen schijn van kans had. Aksema deed dat voor de ogen van de drie jaar oude peuter Isra, die op dat moment in de woonkamer was, zo wees politieonderzoek later uit.

Nog dezelfde middag stapte hij met Isra in Brussel op het vliegtuig, terug naar zijn vaderland Libië. Omdat dat land geen uitleveringsverdrag met Nederland kent en omdat het nog de doodstraf kent, heeft Nederland nooit gevraagd om Hasèn in dat land te laten berechten. Hasèn Aksema staat nog altijd op de internationale opsporingslijst, maar tot nog toe heeft hij altijd de dans ontsprongen.

De zoektocht van Hans Kamperman en Elly Sjouw kwam deze zomer in een stroomversnelling nadat Kamperman en Sjouw een ultieme oproep deden. Dat deden ze enkele dagen voordat Isra 21 werd, de leeftijd waarop ze officieel volwassen is.

Kamperman en Sjouw hadden vooral hun hoop gevestigd op mensen met contacten in Libië, waarop ineens iemand zijn diensten aanbood. Ook voor diens eigen veiligheid kreeg hij de codenaam David.

Elly Sjouw, die jarenlang de Facebookpagina van de zoektocht naar Isra coördineerde: “Deze man meldde zich eind augustus via sociale media. Hij heeft een jaar of tien in Nederland gewoond en praat goed Nederlands. Een kennis had hem gewezen op onze zoektocht en had hem gevraagd om ons te helpen.” David toont zich enorm enthousiast. Hij vertelt dat hij Isra waarschijnlijk ook al eens rond 2008 in Tripoli moet hebben gezien. ‘Ik stop niet voor jullie haar hebben’, houdt hij Kamperman en Sjouw voor.

Waarna hij voortvarend te werk gaat aan de hand van de coördinaten die Kamperman hem geeft van de twee vermoedelijke verblijfplaatsen van Isra. De man post in een auto met geblindeerde ruiten in de buurt van een woning. Het blijkt het juiste adres.

Intussen meldt zich een tweede Libisch contact, die op Sky News de documentaire 'Stolen Children' uit 2010 heeft gezien over Engelse vrouwen, van wie de kinderen eveneens zijn ontvoerd of na verblijf in Libië niet waren teruggekeerd naar hun moeder. De opa en oma van Isra komen in deze docu voor.
Ook dit tweede contact is erg begaan met Isra en weet de Facebookaccounts van enkele van haar familieleden te achterhalen.

David ziet kans om aan de hand van deze contacten Isra zelfs aan de lijn te krijgen. Al wordt het een telefoontje van een schamele 40 seconden. Daarin toont Isra zich vooral heel erg schuchter.

Nog dezelfde avond belt een broer van vader Hasèn terug met David. De man is woest en bedreigt hem. Maar laat ook weten dat hij David wil ontmoeten, ‘s avonds op een afgelegen plek buiten Tripoli.

Elly Sjouw: “David vond het geen prettig idee, maar hij is toch gegaan. Waarbij hij meerdere lijfwachten had meegenomen. En naar we begrepen ging dat met het nodige wapengekletter. Letterlijk.”

De ontmoeting gaat gepaard met de nodige stemverheffingen, waarna na een minuut of tien het portier van een van de auto’s wordt geopend en ineens Hasèn uitstapt. Hasèn is over de rooie en dreigt de Nederlandse consul te gijzelen als Isra bij hem wordt weggehaald, zegt David.

David weet echter Hasèn ervan te overtuigen dat hij Isra helemaal niet bij hem weg wil halen, maar dat het louter de bedoeling is een ontmoeting te regelen tussen Isra en haar opa en oma. Tot zijn verbazing nodigt Hasèn hem uit om Isra thuis te ontmoeten.

Thuis is een appartement op de tweede etage van een appartementencomplex, waar Isra woont samen met haar vader en stiefmoeder. Dat is de vrouw die Hasèn na zijn vlucht vanuit Nederland heeft opgevangen op het vliegveld van Tripoli en met wie hij vrij kort daarop is getrouwd. Isra heeft intussen ook een stiefbroertje.

David heeft weten te achterhalen dat Hasèn intussen een reisbureautje bestiert, gespecialiseerd in pelgrimtochten naar Mekka. Dat doet hij samen met zijn broer en de Soedanees Mohammed Al D. met wie hij destijds de moord pleegde. Deze Soedanees werd in Nederland tot zestien jaar celstraf veroordeeld. Als hij tien jaar van zijn straf heeft uitgezeten, wordt hij als ongewenst vreemdeling ons land uitgezet. Van voormalig partners in crime zijn de Soedanees en Hasèn nu zakenpartners.

Als David een paar minuten thuis is, komt een vrouw binnen. Verscholen onder een nikab. Ze praat Arabisch. Als David daarop aangeeft dat hij op deze manier onmogelijk kan checken of hij met Isra te maken heeft, geeft Hasèn toestemming haar gezicht te laten zien.

“Volgens David ging het om een westers uitziende vrouw die hij herkende van de foto’s: Isra lijkt namelijk op haar moeder Marisse. Hij twijfelt niet aan haar identiteit. Haar verloofde draagt een lange baard en is gekleed in djellaba, een gewaad.”

Zo schuchter als Isra aan de telefoon was, zo resoluut toont ze zich nu. Ze laat in hele duidelijke bewoordingen weten niets, maar dan ook niets met haar familie in Nederland te maken te willen hebben. Ze gaat als moslima door het leven en leeft volgens de Koran. Ze is verloofd en staat op het punt te gaan trouwen. Nederland is voor haar een gesloten boek, zegt ze heel stellig.

Kamperman en Sjouw hebben inmiddels via de sociale media achterhaald dat Isra eigenlijk nog niet zo heel lang streng gelovig is. Vermoedelijk nog maar vanaf 2020.

“Een van Isra's nichtjes heeft namelijk eind 2021 een bericht geplaatst, waarin ze meldt dat Isra één jaar een nikab draagt. We hebben ons laten vertellen dat dat voor Libische begrippen vrij bijzonder is. In dat land dragen vrouwen namelijk zelden een nikab.”

Hoe dan ook, voor Kamperman en Sjouw komt er hiermee een eind aan hun jarenlange zoektocht. Een zoektocht die ze afsluiten met gemengde gevoelens. Enerzijds is er de opluchting dat het eindelijk is gelukt Isra te vinden en dat ze nog in leven is. Anderzijds de domper dat ze opa Ger en oma Clary niet met haar kunnen herenigen.

Het enige wat ze nu nog hebben, is een allerlaatste foto van Isra, geplaatst op Facebook. Waarop Isra staat afgebeeld met een hijab, een hoofddoek. De foto is gemaakt ter gelegenheid van de diploma-uitreiking nadat ze afgelopen zomer een verkorte studie tot laborante heeft gevolgd.

Meteen na het eerste contact van David met Isra werden door meerdere familieleden alle sporen naar Isra van hun accounts verwijderd. "Bijna niemand van de familie gebruikt op Facebook de echte naam. Dus het is een hele zoektocht geweest om te ontdekken wie achter welke schuilnaam zit. Ook Isra blokkeerde haar account." Maar Elly Sjouw had de bewuste foto van Isra met hijab al veiliggesteld. Alleen was haar gezicht geblokt met een 'baret'.

De bizarre foto is de enige tastbare herinnering die de grootouders hebben van Isra zoals ze nu is.

Elly Sjouw: “Behalve haar handen zie je feitelijk niets. Maar het frappante is dat oma Clary de lange vingers herkent zoals haar dochter Marisse – de moeder dus van Isra – die ook had.”

Het is een ontknoping die veel emoties teweeg brengt. Elly Sjouw vertelt het haast wat zakelijk, maar de ontwikkelingen hebben ontegenzeggelijk grote indruk op haar gemaakt: “Met name toen David vertelde dat hij Isra aan de lijn heeft gehad, vond ik een heftig moment. Toen zijn er echt wel tranen gevloeid. En dat David daarna helemaal teneergeslagen vertelde dat Isra geen enkel contact meer met haar Nederlandse familie wil, vond ik ook erg lastig."

Uiteindelijk stonden ze voor de loodzware taak opa en oma en hun kinderen het nieuws te brengen. Hans Kamperman: “We hebben ze gebeld en gezegd dat we naar Peize kwamen, maar dat ze zich erop moesten voorbereiden dat het geen goednieuwsgesprek zou worden.”

De speurtocht van David heeft duidelijk gemaakt dat Isra op de hoogte is dat er in Nederland naar haar werd gezocht en dat ze de Facebookpagina’s kent die er voor haar in het leven zijn geroepen.

"Vanuit Nederland zal er vanaf nu geen verdere actie worden ondernomen”, vertellen Elly Sjouw en Hans Kamperman. “Voorheen plaatsten we ieder jaar op Isra's verjaardag een bericht op Facebook. In de hoop dat het wat teweeg zou brengen. Daarmee stoppen we vanaf nu. Dat heeft weinig zin meer. We hebben het hier immers over een volwassen vrouw, die vrij is om te gaan en staan waar ze wil. Na het plaatsen van een eindbericht blijven de Facebookpagina's overigens voorlopig nog wel bestaan. Zodat Isra ons altijd nog kan bereiken, mocht ze dat willen."

Andere opties zijn er niet. Nederland heeft immers geen uitleveringsverdrag en van de stille diplomatie – de tactiek die de Nederlandse autoriteiten in deze zaak altijd hebben gevolgd – hebben ze weinig verwachtingen meer.

David heeft in Libië intussen te maken gekregen met ingrijpende gebeurtenissen in zijn familiekring. Sindsdien hebben ze geen contact meer met hem kunnen krijgen.

“En tóch”, zegt Elly Sjouw, “hebben we de indruk dat Isra niet helemaal uit eigen beweging voor dit bestaan heeft gekozen. Maar ze staat uiteraard onder invloed van haar vader, haar familie en ook haar aanstaande echtgenoot. Al weten we intussen wel dat Isra op de hoogte is van alles wat er destijds in Nederland is gebeurd. We hebben gedaan wat we konden. Zijn ook blij dat we opa en oma konden vertellen hoe het nu met Isra is. Maar tegelijk is er de teleurstelling dat een hereniging er niet in zit. Neemt niet weg dat er de hoop is dat Isra op een goede dag alsnog van mening verandert. En die hoop blijven we houden.”